با فعالیت ورزشی در برابر گرما مقاوم شوید

تغییرات آب وهوایی باعث موج‌های گرمای طولانی‌تر، مکرر و شدیدتر می‌شود و مهم است که از علائم و نشانه‌های بیماری مرتبط با گرما آگاه باشید و در صورت شروع احساس ناخوشی، اقدامات لازم را برای خنک شدن انجام دهید.

با ادامه افزایش دمای جهانی، یافتن راه‌هایی برای سازگاری و مقابله با گرما اهمیت فزاینده‌ای پیدا می‌کند. تغییرات آب‌وهوایی، شیوع بالای بیماری‌های مزمن و سطوح هشداردهنده عدم فعالیت بدنی، سه چالش اصلی ما در قرن بیست و یکم هستند و افزایش فرکانس، مدت و شدت امواج گرما یکی از نشانه‌های غیرقابل انکار تغییرات آب‌وهوایی است.

محققان علم فعالیت بدنی و فیزیولوژی محیطی در حال ارزیابی این مورد هستند که چگونه اتخاذ یک سبک زندگی فعال می‌تواند ما را برای مقابله با افزایش دمای جهانی مجهزتر کند. هنگامی‌که بدن در معرض گرما قرار می‌گیرد، چندین واکنش را برای دفع آن به کار می‌گیرد. اولین مورد به تصمیمات رفتاری ما برای به حداقل رساندن قرارگرفتن در معرض آن مانند جست‌وجوی یک مکان خنک، روشن کردن یک فن یا کاهش فعالیت بدنی بستگی دارد همچنین، مغز پاسخ‌های فیزیولوژیکی را فعال می‌کند که خارج از کنترل ما هستند.

رگ‌های خونی در پوست برای افزایش جریان خون گشاد می‌شوند و غدد عرق فعالیت خود را برای دفع بیشتر عرق افزایش می‌دهند. بنابراین جای تعجب نیست که هر عاملی که بر این پاسخ‌ها تأثیر می‌گذارد، می‌تواند توانایی بدن برای واکنش مناسب به قرارگرفتن در معرض گرما را تغییر دهد. اگرچه گرما همه ما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد اما شواهد نشان می‌دهد که گروه‌های خاصی از افراد نسبت به آن حساس‌تر هستند و آسیب‌پذیری آنان را افزایش می‌دهد.

تعدادی از عوامل فردی ازجمله سن، مشکلات سلامتی زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی‌وعروقی و دیابت نوع ۲، استفاده از برخی داروها، اضافه وزن یا چاقی، عملکرد پایین و توانایی‌های شناختی و تناسب اندام قلبی تنفسی همگی با کاهش تحمل گرما و خطر بیشتر ابتلا به مشکلات سلامتی مرتبط با گرما مرتبط هستند.

جالب توجه است که از میان بسیاری از عوامل خطر برای ایجاد مشکلات سلامتی مرتبط با گرما، می‌توان با اتخاذ یک سبک زندگی سالم و فعال از چندین مورد جلوگیری کرد. در واقع، انجام فعالیت بدنی منظم در زندگی می‌تواند به معنای مجهزبودن بهتر برای مقابله با افزایش دمای جهانی باشد. با ایجاد سازگاری فیزیولوژیکی که ظرفیت دفع گرما (افزایش تولید عرق) و پتانسیل فیزیولوژیکی بدن (افزایش ذخیره قلبی عروقی) را افزایش می‌دهد، در نتیجه تحمل گرما افزایش می‌یابد و به پاسخگویی به نیازهای افزایش یافته روی سیستم قلبی‌وعروقی در هنگام استرس گرمایی کمک می‌کند؛ بنابراین فعالیت بدنی می‌تواند سهم مهمی در توانایی ما برای سازگاری با افزایش دمای جهانی داشته باد و انعطاف‌پذیری فردی و اجتماعی ما را افزایش دهد. با این حال، توجه به این نکته مهم است که تعدادی از عوامل خطر ازجمله برخی اختلالات سلامت روان، وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین و دسترسی محدود به مکان‌های خنک یا دارای تهویه مطبوع به طور مستقیم توسط یک سبک زندگی سالم و فعال قابل تغییر نیستند همچنین به خوبی ثابت شده است، افرادی که طی دوره گرما فعالیت بدنی شدید تا متوسط دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات بهداشتی مرتبط با گرما هستند. حال سوال این است که آیا نسل بعدی به اندازه کافی برای مقابله با این چالش مجهز است.

نکته / تاثیر استرس بر مردان بیشتر از زنان است

طبق تحقیقات جدید، استرس بر مردان و زنان تاثیر متفاوتی می‌گذارد و مردان بیش‌ترین آسیب را می‌بینند. این مطالعه که توسط دانشمندان موسسه ویزمن و موسسه روانپزشکی ماکس پلانک انجام شد، فعالیت مغز جوندگان را با وضوح بالاتری نسبت به آزمایش‌های قبلی بررسی کرد. جالب توجه است که سلول‌های خاصی در موش‌های ماده نسبت به مردان آسیب‌پذیری بیشتری در برابر استرس نشان دادند و بالعکس برخی سلول‌های موش‌های نر در برابر استرس نسبت به موش‌های ماده آسیب‌پذیرتر بودند.

قابل توجه‌ترین تمایز در یک سلول مغزی به نام الیگودندروسیت (oligodendrocyte) بود که گونه‌ای از سلول‌های گلیال است. این سلول به سلول‌های عصبی کمک می‌کند و نقش اساسی در تنظیم فعالیت مغز دارد. هنگامی‌که سلول در معرض استرس مزمن قرار گرفت، کل ساختار و بیان الیگودندروسیت در مردان تغییر کرد و بر تعامل آن با سلول‌های عصبی مجاور تاثیر گذاشت.

در مقابل، الیگودندروسیت‌های ماده هیچ تغییر قابل‌توجهی نشان ندادند که نشان‌دهنده عدم حساسیت آن‌ها به استرس است. از لحاظ تاریخی، درک تفاوت‌های جنسیتی در واکنش به استرس نادرست بوده است، عمدتا به این دلیل که در تحقیقات بیشتر از موش‌های نر استفاده می‌شد و نوسانات هورمونی در زنان یک عامل مخدوش کننده‌ی بالقوه در نظر گرفته می‌شد. 

النا بریویو (Elena Brivio) از موسسه ماکس پلانک و نویسنده‌ی اصلی این مقاله گفت: ما تحقیقاتمان را روی ناحیه‌ای از مغز به‌عنوان مرکز پاسخ استرس در پستانداران به‌نام هسته پاراونتریکولار (PVN) هیپوتالاموس متمرکز کردیم. با تعیین توالی مولکول‌های آرآن‌ای در آن بخش از مغز در سطح هر سلول، ما توانستیم پاسخ استرس را در موش‌های نر و ماده در سه محور اصلی دسته‌بندی کنیم؛ اینکه هر نوع سلول در آن بخش از مغز چگونه به استرس واکنش نشان می‌دهد.

اینکه هر نوع سلولی که قبلا در معرض استرس مزمن قرار گرفته، چگونه به تجربه‌ استرس جدید پاسخ می‌دهد و چگونه این پاسخ‌ها بین مردان و زنان متفاوت است.  بریویو تاکید می‌کند که حتی اگر یک مطالعه به طور خاص بر تفاوت‌های بین نر و ماده تمرکز نداشته باشد، ضروری است که حیوانات ماده را در تحقیق، به ویژه در علوم اعصاب و علوم رفتاری، بگنجانیم. این تیم با ارزیابی بیان ژن در بیش از ۳۵ هزار سلول، پاسخ‌های استرسی متمایز بین جنسیت‌ها را مشخص کردند. پروفسور آلون چن در پایان افزود: یافته‌های ما نشان می‌دهد که وقتی صحبت از مشکلات مربوط به سلامت مرتبط با استرس از افسردگی گرفته تا دیابت می‌شود، بسیار مهم است که متغیر جنسیت را در نظر بگیریم، زیرا تاثیر قابل‌توجهی بر نحوه‌ی واکنش سلول‌های مختلف مغز به استرس دارد.