30 ماه مذاکره ایران و آمریکا برای رسیدن به نقشه راه توافق | تبادل زندانیان تنها بخشی از برنامه مذاکرات است

به گزارش آرمان ملی آنلاین نمونه آن نیز عراق است و سال‌ها بعد از سقوط صدام حسین این کشور از ذیل فصل هفتم خارج شد. این دستاورد دولت حسن روحانی به کوشش جواد ظریف در تاریخ ثبت خواهد شد. با این وجود به‌نظر می‌رسد چون ترامپ از برجام خارج شد و مجددا تحریم‌های ظالمانه علیه ایران وضع گردید و عملا برجام با خروج آمریکایی‌ها جز 2 سال اول دستاورد برای ایران نداشت؛ از این منظر مقامات ایرانی معتقدند مذاکره با آمریکایی‌ها هیچ دستاوردی برای ایران ندارد. با این وجود در طول سه سال گذشته خبرهای مختلفی از مذاکرات غیرمستقیم و غیرعلنی مقامات ایرانی و عراقی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس منتشر شد.

مذاکرات برای کاهش تنش و تبادل زندانیان

اولین بار خبر مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا از یکی از کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس منتشر شد، تهران و واشنگتن به‌واسطه کشورهای عربی با هم مذاکره کردند. بعدها مشخص شد که این مذاکرات در ارتباط با مسائل هسته‌ای بوده اما خبرهایی هم در مذاکره در ارتباط با تبادل زندانیان شنیده شد. بعد از این مذاکرات  تنش‌‌ها بین ایران و آمریکا در مسائل هسته‌ای افزایش نیافت و حتی خبرهای خوبی هم در ارتباط با حل و فصل برخی پرونده‌های ایران در آژانس کاهش سطح غنی‌سازی ایران و بعضا افزایش صادرات نفت ایران شنیده شد. اخیرا نیز تهران اعلام کرد که زندانیان آمریکایی از  زندان به هتل منتقل شده‌اند و همزمان دارایی‌های ایران در کره‌جنوبی به قطر منتقل شد، قبل از این نیز دلارهای نفتی ایران از عراق به این کشور منتقل شده بود. اکنون البته خبرهای دیگری به گوش می‌رسد که مقامات ایران و آمریکا به‌صورت غیرمستقیم با دستور کار تبادل زندانیان در دوحله قطر در حال مذاکره هستند. به گزارش «CNN»، خطوط کلی نقشه راه توافق در دوحه حدود شش ماه پیش و پس از دو سال و نیم گفت‌وگوهای غیرمستقیم فشرده بین واشنگتن و تهران روشن شده است. روز پنجشنبه، آن تلاش‌های جدی، اولین نتایج را به‌همراه داشت، زمانی‌که ایران چهار آمریکایی را که در زندان اوین بازداشت بودند، آزاد کرد و آنها را به حبس خانگی منتقل کرد.  بر اساس گزارش‌هایی که چندین منبع مطلع از این مذاکرات با CNN به اشتراک گذاشته‌اند، مسیر توافق پر از سنگلاخ بوده است.

آغاز مذاکرات دولت بایدن با کنگره

به‌گفته یک منبع آگاه از مذاکرات، مقامات آمریکایی با این تصور که «هیچ تضمینی» در توافق با ایرانی‌ها وجود ندارد، به مذاکرات نزدیک شدند، اما از زمانی‌که به‌نظر می‌رسید همه چیز سر جای خود قرار گرفته، دولت ایالات‌متحده شروع به تماس با کنگره و اعضای خانواده زندانیان کرد. یک منبع آگاه گفت: روز چهارشنبه، ایالات‌متحده «اطلاعاتی» در اختیار داشت که اولین گام در این معامله - انتقال چهار آمریکایی از زندان اوین به بازداشت خانگی - در روز پنجشنبه انجام خواهد شد، با این حال، مقامات نگران بودند. این منبع هشدار داد: «مسلما عناصری هستند که نمی‌خواهند این اتفاق بیفتد.» به گفته این مقام آمریکایی، زمانی‌که روز پنجشنبه فرا رسید، مقامات آمریکایی خط تماس مستقیمی با سفیر سوئیس در ایران برای اطلاع از پیشرفت‌های میدانی داشتند. مسیر پیش‌رو در حال حاضر به‌عنوان یک فرآیند گام به گام توصیف شده است و مقامات آمریکایی تاکید می‌کنند که مذاکرات غیرمستقیم در حال انجام و حساس است. یکی از اجزای این توافق مبادله زندانیان مورد انتظار بین ایالات‌متحده و ایران است و دیگری شامل آزادسازی ۶ میلیارد دلار از وجوه ایران است که در یک حساب در کره‌جنوبی قرار دارند.  این مقام گفت که مذاکرات غیرمستقیم با حضور مقاماتی از دولت بایدن، از جمله وزارت‌خارجه و کاخ سفید بود.

تبادل زندانیان بخشی از پلن

به‌نظر تبادل زندانیان برای آمریکایی‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. شاید جو بایدن می‌خواهد با این تبادل قبل از بازگشت به برجام با کنگره وارد مذاکراتی شود تا حتی جمهوری‌خواهان را راضی کند که در برابر کاهش بخشی از تحریم‌های ایران و حتی باز شدن برخی خطوط بانکی محدود بر روی تهران مخالفتی نکنند. در این صورت دیگر مساله تحویل زندانیان آمریکایی در برابر دلارهای ایران مدنظر نیست و هر دو کشور در مسیری گام برداشته‌اند که برجام و یا حتی توافق دیگری بر پایه برجام را به نتیجه برسانند. در هر صورت هرچه از میزان تنش بین ایران و آمریکا کاسته شود و به هر مقدار زمینه‌های  حل برخی اختلافات حل گردد، می‌توان به احیا مذاکرات به منظور لغو تحریم‌های ایران امیدوار بود. مذاکرات غیرعلنی و با درز اطلاعات محدود از پیغام و پسغام‌های طرفین احتمالا دستاوردهای بیشتری از مذاکرات علنی خواهد داشت چرا که بارها در مذاکرات با واسطه‌گری اروپایی‌ها شاهد بودیم که برخی عناصر غربی و حتی روس‌ها به‌دنبال سهم از میانجی‌گری هستند اما در مذاکرات غیررسمی و غیرعلنی  طرفین فارغ از جنجال رسانه‌ها می‌توانند به توافقی پایدارتر  دست یابند.