آرمان ملی آنلاین ایسنا نوشت، روح‌الله نجابت ـ نماینده مردم شیراز و زرقان در مجلس شورای اسلامی ـ در گفت‌وگو با ایسنا، با طرح مطالبه ساماندهی، نجات و ثبت ملی بافت شیراز، بیان کرد: بافت تاریخی شیراز با همه اجزاء آن، از حرم‌ها تا تک تک خانه‌ها، با وجود تار و پود نامنظم بافت شهری، ظرفیتی جدی برای گردشگری است، ولی با وجود آن‌که بافت تاریخی شیراز، بخش اصلی و قدیمی این شهر به شمار می‌آید و ظرفیت فوق‌العاده‌ای به عنوان گلوگاه شهری دارد، عملا جزو محلات محروم شیراز شده است.
او با اشاره به خبرهای اخیر درباره تخریب بافت شیراز، یادآور شد: آنچه این مدت درباره بافت شدت گرفته، که البته بخشی از آن فضاسازی بود و به شخصی برمی‌گشت که هشدارهای ساختگی به برخی ساکنان بافت داده بود، به ۵۷ هکتار محدود شده که فاصله‌ای بین حرم حضرت شاهچراغ (ع) و امام‌زاده سیدعلاءالدین حسین است، درحالی‌که بافت تاریخی شیراز در اصل ۳۶۰ هکتار است و موضوع پیگیری و مطالبه‌ام به عنوان نماینده مردم شیراز، ساماندهی این محدوده است.
نجابت سپس به برخی چالش‌های بافت شیراز که در جریان تخریب‌سازی‌ها از غالب ساکنان محلی تخلیه شده و در اجاره مهاجران و غیربومی‌ها درآمده است، اشاره کرد و افزود: چند هفته پیش معاون توانیر کشور را در بافت شیراز همراهی کردم و درباره موضوع ساده روشنایی و برق معابر بافت تاریخی شیراز صحبتی انجام شد. ماجرا هم از آنجا آغاز شد که در شب عاشورا هنگامی که در خیابان‌های بافت شیراز همراه دسته‌های زنجیرزنی حرکت می‌کردم، متوجه شدم در یکی از پرترددترین خیابان‌ها، از میان چهار چراغ نصب شده فقط یک چراغ روشن بود و سه چراغ دیگر سوخته بود. سؤال این بود اگر این اتفاق در محله متمول و بالای شهر شیراز رخ داده بود، حتما تا هفته دوم چراغ‌ها را درست کرده بودند، اما چرا ساکنان بافت تاریخی شیراز از ساده‌ترین و حداقل‌ترین امکانات محروم مانده‌اند؟
این نماینده مجلس اضافه کرد: حدود پنج شش هفته پیش، با توجه به این‌که با وزارت نیرو و آقای محرابیان ـ وزیر نیرو ـ صحبت شده بود، همراه مدیر آبفای کشور از بافت شیراز بازدیدی داشتیم؛ چرا که این محدوده به جهت زیرساخت‌های فاضلاب شهری و آب‌رسانی نیز اشکلاتی دارد.
مسئله بافت، ناکارآمدی و ناتوانی در اجرا، بهبود و رشد است که البته بعضی تلقی به "نخواستن" می‌کنند و این نگرش پدید آمده که ظاهرا از روی تعمد قرار است سطح ارائه خدمات در بافت شیراز، محدود شودنجابت در واکنش به اعتراض‌های برخی ساکنان بافت درباره قطع برق در ساعت‌هایی از روز و محرومیت بخش‌هایی از بافت شیراز از گاز شهری، اظهار کرد: اتفاقا از آقای اوجی ـ وزیر نفت ـ در این‌باره سؤال پرسیده شده است و باید در کمیسیون مطرح شود، ولی وضعیت گاز از آب و برق بهتر است. درباره قطع برق هم ممکن است چنین اتفاقی بیفتد. در تأیید و یا رد آن سخن نمی‌گویم، اما مسئله اصلی این است که سطح زیرساخت در دو بافت تاریخی شیراز و یزد (که ثبت جهانی شده) کاملا متفاوت از یکدیگر است و شیراز هم می‌توانست مانند یزد از امکانات بهتری در حوزه بافت تاریخی برخوردار باشد.
او با اشاره به ناهماهنگی‌های شهرداری و شورای شهر شیراز در محدوده بافت، گفت: با اعضای شورای شهر و همچنین شهردار شیراز صحبت‌هایی شد تا تکلیف ۳۶۰ هکتار بافت تاریخی شیراز را تعیین کنند، زباله‌های این محدوده را مثل سایر نقاط شهر شیراز جمع‌آوری کنند و به زیرساخت آن اهمیت دهند. این‌ها بخشی از مطالبه و دغدغه‌های مردم شیراز است، اما اتفاقی که در چند وقت اخیر افتاد سبب شد "تخریب ۵۷ هکتار" موضوع اصلی بحث باشد و انحراف از موضوع اصلی پیش آید، درحالی‌که موضوع اصلی توجه دادن به مشکلات زیرساخت در ۳۶۰ هکتار تاریخی شیراز است، مردم ساکن در این محدوده حق دارند مانند ساکنان دیگر نقاط شهر شیراز زندگی کنند و از امکانات و خدمات اولیه بهره‌مند شوند.
نمانیده مردم شیراز در مجلس با اشاره به گسیل معتادان به بافت شیراز و افزایش جمعیت آن‌ها بر پایه مشاهدات میدانی‌اش، گفت: بیشتر این معتادان از استان‌های همجوار هستند، این دیدگاه وجود دارد که معتادان به بافت هدایت می‌شوند. البته سعی کردیم در این مدت از حضور بیشتر آن‌ها مانع شویم، از استاندار و فرماندار هم تشکر می‌کنم در شش ماه گذشته تلاش کردند. نمی‌گویم وضع خوب شده، اما بهتر شده است، وضع خیلی بغرنج بود.
نجابت سپس از معلق نگه داشتن برخی طرح‌ها و دستورها درباره بافت انتقاد کرد و افزود: در سال‌های گذشته بیشترین آسیب وارد شده به بافت شیراز از این جهت بود که هر اتفاقی در بافت باید رخ می‌داد، به هر دلیلی، یا بر اثر بی‌کفایتی، یا بی‌مسؤولیتی و یا ناکارآمدی، اجرا نشد و تصمیم‌گیری‌ها با رویکرد «نشدن» بود.
نماینده مردم شیراز در مجلس در ادامه این بحث، مصداقی به وضعیت مسجد جامع عتیق و حرم شاهچراغ (ع) اشاره کرد که با وجود آن‌که دیوار به دیوار هستند، اما راه دسترسی به یکدیگر را مسدود کرده‌اند و در ادامه گفت: مسئله بافت، ناکارآمدی و ناتوانی در اجرا، بهبود و رشد است که البته بعضی تلقی به "نخواستن" می‌کنند و این نگرش پدید آمده که ظاهرا از روی تعمد قرار است سطح ارائه خدمات در بافت، محدود شود و شخصیت‌های مؤثر در این محدوده ساکن نباشند، این درحالی است که همه مسؤولان شیراز خانه پدری و اجدادی‌شان در بافت است، اما بدترین نقطه شهر شیراز همین ۳۶۰ هکتار بافت شیراز است. در واقع این همان موضوعی است که در جریان اخبار و حاشیه‌های تخریب خانه‌های تاریخی در طرح ۵۷ هکتاری، مغفول ماند و هیچ‌کسی در جریان طرح دغدغه‌ها و نگرانی‌ها و سیاسی‌کاری‌ها، سمت آن نرفت.
نجابت ادامه داد: درباره ۵۷ هکتار ایده‌های مختلفی مطرح شده است. در سال ۱۳۸۷ حضرت آقای خامنه‌ای که به شیراز سفر کردند، فرمودند «شیراز سومین حرم اهل بیت (ع) است» و پس از آن، یک جهت‌دهی اتفاق افتاد که تا پیش از آن، نگاه به شیراز در خارج و داخل استان این‌گونه نبود.
او سپس به تخریب‌های دهه هفتاد و هشتاد که ساختمان‌های شورای شهر شیراز و ساختمان تجاری با عنوان «بین‌الحرمین» جایگزین شد، اشاره کرد و یادآور شد: در دهه هفتاد، محدوده‌ای در فاصله حرم احمد بن موسی (ع) و سیدعلاالدین حسین را تخریب و تعدادی ساختمان بدقواره و بی‌هویت را جایگزین کردند. در ساختمان سوم که حالا مجتمع تجاری خلوتی شده و مردم هم به آن کم‌تر رفت‌وآمد دارند، وقتی راه می‌روید یک‌باره با بقعه‌ای مواجه می‌شوید که وجود آن تعجب‌آور است و اصلا معلوم نیست چه هویتی دارد.
این نماینده مجلس ادامه داد: پیش از موج جدید سروصداها درباره بافت، شنیدم خانه‌ای به نام «رقیه رسولی»، که همین حالا مخروبه است (و در فهرست آثار ملی ثبت شده است)، را می‌خواهند تخریب کنند. با مسؤول مربوطه تماس گرفتم و گفتم اگر قصد دارید این خانه را تخریب کنید، من هم جلوی لودر می‌خوابم و مانع می‌شوم. پرسید چرا؟ گفتم شماها هر وقت می‌خواهید کاری انجام دهید دست‌تان به سمت تخریب می‌رود، به سمت ساختن و آباد کردن نمی‌رود و این برای ما سنگین و گران است.
نجابت اضافه کرد: در بافت تاریخی به صورت پراکنده مجموعه‌های تجاری دیگری ساخته‌اند، کنار «مدرسه خان» که مدرسه ملاصدرا بوده و یا در کنار آرامگاه سیدتاج‌الدین غریب و چند جای دیگر، که مردم از تمام این مجتمع‌های تجاری استقبال نکرده‌اند. این درحالی است که نوروز گذشته شهرداری در برابر مغازه‌های تجاری تازه‌ساخت، فضایی برای دست‌فروش‌ها ایجاد کرد که فروشنده‌ها و مردم از آن استقبال کردند، اما از آن مجتمع‌های تجاری که در ازای تخریب بافت و خانه‌های تاریخی ساخته شدند، استقبال نمی‌شود.
نمانیده مردم شیراز و زَرقان در مجلس به طرح‌های مختلفی که در جریان توسعه حرم شاهچراغ در محدوده ۵۷ هکتار تاکنون مطرح شده است، اجمالی اشاره‌ای کرد و افزود: نگاه برخی این بود که محدوده بین حرم شاهچراغ (ع) و سیدعلاءالدین حسین کاملا صاف شود و صحنی شبیه بین‌الحرمین ایجاد شود. در یک دوره اجرای این طرح را با عرض ۳۰۰ متر و در زمانی دیگر با عرض ۱۵۰ متر مدنظر داشتند. تا این‌که اخیرا تخریب تعدادی از خانه‌های این محدوده مطرح شد. در نقشه‌های مصوب، یک خط مشکی مشاهده می‌شود که کسی زیر بار آن نمی‌رود؛ نخستین‌بار در دفتر وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ به ایشان موضوع را متذکر شدم، ایشان هم رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که زمانی هم مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس بود را خواست که البته مسؤول مربوطه منکر شد و زیربار این خط مشکی که در نقشه طرح ۵۷ هکتاری مشخص شده است، نرفت. آقای ضرغامی هم در آن جلسه درباره این موضوع ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت که همسو با نظر ما است و باید حامی این باشیم که خانه‌های تاریخی کمتری تخریب شود.
او اظهار کرد: فکر نمی‌کنم هیچ عقل سیلمی باشد که با تخریب مخالف نباشد، البته شاید به ضرورت ممکن باشد یکی دو خانه تخریب شود، ولی حداقل اگر قرار است چنین اتفاقی رخ دهد و چند خانه را تخریب کنند، مابه‌ازای آن به حداقل‌های زیرساخت در بافت تاریخی شیراز رسیدگی کنند و برنامه مشخصی بدهند که ما بدانیم قرار است در بافت چه اتفاقاتی رخ دهد.
نجابت با بیان این‌که به نظر می‌رسد در بی‌توجهی به بافت، تعمدی وجود دارد تا بافت شیراز در همین وضعیت باقی بماند، افزود: برای مثال، بین مسجدنصیرالملک و حرم شاهچراغ (ع) دسترسی وجود دارد، اما اگر یک نفر قصد کند این مسیر را طی کند، آواره می‌شود، هیچ‌کسی هم رسیدگی نمی‌کند، هیچ برنامه و اراده‌ای هم وجود ندارد.
بعد از یکی دو سالی که مسئله بافت تاریخی شیراز را پیگیری می‌کنم، هنوز متوجه نشدم اگر بخواهیم این بافت را به سامان برسانیم، یقه چه کسی را باید بگیریم. به عنوان نماینده مردم این سؤال از مسؤولان دارم تا چه زمانی وضعیت بافت تاریخی شیراز در این بی‌عملی باید به سر ببرد و مردم از آن آسیب ببینند؟این نماینده مجلس درباره مقررات دست‌وپا گیری که برای حفاظت از بافت و خانه‌های تاریخی وجود دارد و مانع از حضور سرمایه‌گذاران شده است، تاکید کرد: قبل از هر قانونی به اراده نیاز داریم. مسئله این است که بعد از یکی دو سالی که مسئله بافت تاریخی شیراز را پیگیری می‌کنم، هنوز متوجه نشدم اگر بخواهیم این بافت را به سامان برسانیم، یقه چه کسی را باید بگیرم. قانون باید بر اثر اراده، اصلاح و یا تدوین شود.
او بیان کرد: بارها از وزرای دولت درباره چرایی حداقل‌های استاندارد و خدمات در بافت شیراز سؤال کرده‌ام و همین حالا هم اگر تغییر و تحولی رخ داده به خاطر حضور سرمایه‌گذاران خصوصی بوده است. آن‌ها بارها نسبت به حضور معتادان متجاهر و ازدیاد جمعیت آن‌ها اعتراض شده و من هم به عنوان نماینده مجلس بارها موضوع آن را پیگیری کرده‌ام، پرسش این است چرا وقتی یک سفیر خارجی از بافت بازدید می‌کند همه معتادان و معضلات آن را جمع می‌کنند، اما مردمی که در آن محدوده زندگی می‌کنند در واقعیت از تمام این رسیدگی‌ها و توجه‌ها محروم هستند.
نجابت درباره طرح ۵۷ هکتاری حرم شاهچراغ (ع) که در دهه نود متوقف شده بود و از سال ۱۴۰۰ بار دیگر از سر گرفته شد و به تازگی نیز طی صدور مصوبه‌ای ماجرای آن با طرح تخریب تعدادی خانه تاریخی، رسانه‌ای شد، اظهار کرد: البته که تخریبی در آن محدوده رخ نداده است، اما موضوع به مصوبه‌ای برمی‌گردد که در سفر رئیس‌جمهور (در مهرماه ۱۴۰۰) صادر شد که البته در نیت‌ها تشکیک وارد نمی‌کنم و حتما علاقه و اراده‌ای برای کمک کردن بوده است، اما در این مصوبه آمده که کارگروهی مرکب از نماینده وزارت میراث فرهنگی، شهرداری شیراز و استاندار فارس نسبت به بازنگری در میراثی بودن ۲۰۰ خانه اطراف حرم اقدام کنند و رأی این هیئت سه نفره لازم‌الاجرا است.
این نماینده مجلس سپس با اشاره به اختصاص ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار به توسعه زیرساخت در بافت تاریخی یزد، این پرسش را مطرح کرد که چرا مصوبات بافت تاریخی یزد در راستای "ساختن" است، ولی مصوبه‌های مربوط به بافت شیراز در راستای "تخریب" صادر می‌شود؟
او ادامه داد: در سفر آخر آقای قالیباف به شیراز، در جلسه‌ای که آقای دژکام ـ امام جمعه شیراز ـ نیز حضور داشت، درخواست کردم بافت را پیگیری کنید تا به نتیجه برسد، راه‌حل هم ارائه شد. در دور جدید اتفاقات در خرداد ۱۴۰۰ طرح حرم شاهچراغ (ع) به مشاور جدید واگذار می‌شود آن زمان آقای دژکام، که موقتا و هم‌زمان امام جمعه شیراز و تولیت حرم شاهچراغ (ع) بودند، مشاور جدید طرح «هشت بهشت» را ارائه کرده بود که تولیت وقت حرم، این طرح را تأیید کرده بود.
نجابت افزود: این طرح که دو مسیر دسترسی به آستان حرم شاهچراغ (ع) پیش‌بینی کرده است، در اسفندماه ۱۴۰۰ به کمیته فنی ارائه می‌شود و در کمیسیون ماده ۵ در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ تصویب می‌شود. البته بر سر قرار گرفتن "خط و میزان تخریب" اختلاف نظری وجود داشته است.
او اضافه کرد: در طرح مشاورِ امین وزارت راه، هشت امام‌زاده شناسایی شده و دو مسیر پیش‌بینی شده است. هشت حیاط اطراف این امامزاده‌ها وجود دارد که دَرِ برخی از آن‌ها بسته است. مشاور پیشنهاد می‌دهد با دو گذرگاه که همین حالا هم وجود دارد و به مسیرسازی جدیدی نیاز ندارد، این امامزاده‌ها به یکدیگر متصل شوند، اما این طرح به دلیل ناکارآمدی، بی‌دقتی و بی‌عملی و یا به هر دلیل دیگری متوقف می‌ماند. بعد از دوره تولیت آقای دژکام، در جزئیات این طرح ابهام‌هایی ایجاد می‌شود.
این نماینده مجلس با اعتقاد بر بافت شیراز را بی‌عملی و مجتمع‌سازی‌های تجاری، تخریب کرده است، اظهار کرد: سؤال این است که متولی ساماندهی بافت چه جایی است؟ قطعا پاسخ اصلی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است که در نهایت وزارت راه کنار آن قرار می‌گیرد. به عنوان نماینده مردم این سؤال از مسؤولان هم دارم که تا چه زمانی وضعیت بافت تاریخی شیراز در این بی‌عملی باید به سر ببرد و مردم از آن آسیب ببینند؟
او درباره ثبت بافت تاریخی شیراز که به عنوان مطالبه پیگیری می‌کند، به قانونی در سال ۹۸ با عنوان "حمایت از بافت‌های تاریخی" اشاره کرد و گفت: در ۱۶ اسفندماه ۱۴۰۰ با طراحی بنده و ۴۰ نفر دیگر از همکاران، به آقای ضرغانی تذکر دادیم که «موضوع به نتجیه رسیدن بافت‌های تاریخی چه شد؟» هیچ اسمی هم از شیراز نیاورده بودیم که ایشان درباره وضعیت بافت تاریخی شیراز سخن گفتند. درحالی‌که سؤال ما درباره اجرای قانون سال ۹۸ بود. ثبت بافت شیراز یکی از کارهای مهم ما است. اگر این اتفاق رخ دهد دیگر هر کسی هر کاری دلش خواست در بافت نمی‌تواند انجام دهد و متولی مشخص می‌شود. البته با این دست فرمان فعلی مدیران میراث فرهنگی بعید است.
نجابت تاکید کرد: رسیدگی و بهبود وضعیت زندگی، حفاظت، احیاء و ثبت بافت شیراز، مطالبه مردم شیراز است و عقلانی است که به عنوان نماینده مردم شیراز پیگیر آن باشم، آقایان حداقل بگویند برای بافت چه کار می‌خواهند انجام دهند و چه برنامه‌ای دارند؟