علی صوفی در گفت‌وگو با «آرمان ملی»:
دولت در مسیر تغییرات اساسی است
آرمان ملی- احسان اسقایی: دولت چهاردهم در شرایطی سکان اداره کشور را در دست گرفت که وضعیت اقتصادی مطلوب نبود اما رئیس‌جمهور وعده داده از طریق مذاکره بر این وضعیت پایان می‌دهد اما دونالد ترامپ که در آمریکا رئیس‌جمهور شد به‌گونه‌ای سرسختانه با تهران برخورد کرد و کوشید از طریق فشار، ایران را راضی کند تا در یک شرایط شبهه جنگی ایران را پای میز مذاکره بکشاند و امتیاز بیشتری گرفته و امتیاز کمتری بدهد بااین‌وجود ایران محکم ایستاد و اینک بر اساس این ایستادگی دور اول مذاکرات دستاورد خوبی برای ایران داشته و عالی‌ترین مقامات نظام ایران نیز رضایت خود را از مذاکرات نشان داده‌اند.
سؤال مهم این است که اگر پزشکیان رئیس‌جمهور نبود و بر مذاکره برای حل مسائل تأکید نمی‌کرد، اکنون چه شخصی رئیس‌جمهور بود و چه می‌کرد؟ می‌توان تصور کرد که احتمالا ضد برجامی‌ترین و ضد تعامل‌ترین فرد در ایران یعنی سعید جلیلی رئیس‌جمهور بود و در این شرایط هیچ امیدی برای تعامل بین ایران و آمریکا وجود نداشت و شاید هم دور اول همین مذاکرات آغاز نشده بود و اکنون یک فضای توأم با تنش در بین ایران و آمریکا حاکم بود و قیمت دلار هم تمایل به افزایش داشت و امید نسبی که اکنون شرایط اقتصادی فراهم آمده است نیز وجود نداشت. «آرمان ملی» برای بررسی عملکرد دولت چهاردهم و اثرگذاری این دولت بر روند تعاملات ایران با جهان با علی صوفی دبیرکل حزب پیشرو اصلاحات به گفت‌وگو پرداخته است او معتقد است پزشکیان اهل تعامل است و نگاهی هم به ماندن در قدرت ندارد او آمده تا مشکلات بنیادین کشور را در تعامل دولت و حاکمیت حل کند. در ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید.
*مردم در انتخاب به امید اینکه کشور به سمت جنگ پیش نرود و به سمت صلح حرکت کند به مسعود پزشکیان رأی دادند تا چه میزان دولت توانسته در این زمینه به موفقیت دست یابد؟
دولت در این عرصه با موفقیت‌های زیادی روبه‌رو بوده است. دور اول مذاکرات برگزار شده و شنبه نیز دور دوم مذاکرات برگزار می‌شود. همین که دیدارهایی صورت گرفته با وجود بسیاری از مخالفت‌های داخلی در ایران و آمریکا و حتی فشارهای اسرائیل برای عدم مذاکره اقدام بزرگی صورت گرفته که دولت و شخص رئیس‌جمهور در این مورد نقش بسزایی داشته‌اند. طرف مقابل آقای پزشکیان آقای جلیلی و جبهه پایداری هستند که نماد عدم تعامل و نبرد با آمریکا هستند. این گروه در دورانی که در دولت احمدی‌نژاد و در دولت سایه کوشیدند به دستاوردهای مدنظر خود برسند که این دستاوردها وضعیت کنونی کشور است. انتخابات 1403 انتخاب میان صلح و جنگ بود و مردم از هراس اینکه جنگ نشود و اوضاع بدتر نشود به این سمت حرکت کردند که پزشکیان رئیس‌جمهور شود.
*نگاه پایداری‌ها به مسائل داخلی چه؟ این نگاه تا چه میزان بر سمت‌وسوی رأی دادن مردم اثر گذاشت؟
نگاه پایداری‌ها در ارتباط با مسائل داخلی کاملا مشخص است آن‌ها به دنبال اجرای قانون حجاب بودند و از این طریق قصد سخت‌گیری به مردم داشتند. امور ملی نیز برای این‌ها اهمیت اندکی داشت در خاطر داشته باشیم که تحرک چندانی در مورد ورود افغانستانی‌ها به ایران نداشتند و مردم احساس خطر کردند و حس کردند که اگر پای صندوق رأی نیایند و به روند تغییر شرایط کمک نکنند وضعیت کشور سخت‌تر می‌شود و مردم می‌دانستند که باید به تغییر در شرایط سیاسی کشور کمک کنند. مردم فهمیده بودند که اگر در انتخابات شرکت نکنند ممکن است اتفاق ناخوشایندی برای کشور رخ دهد و کشور آسیب جدی ببیند.
*البته گویا شورای نگهبان همین مسیر را هم مسدود کرده بود و رهبری در مورد تائید صلاحیت آقای پزشکیان تاکیداتی داشتند.
به نظر می‌رسد در قضیه تائید صلاحیت آقای پزشکیان مقام رهبری هم احساس کرد که باید شرایط کشور تغییر کند. مقام رهبری شرایطی را فراهم آورد که مشارکت مردم افزایش یابد و ایشان به مشارکت مردم اعتماد کردند. این احساس ایجاد شد که عدم مشارکت مردم در انتخابات به‌جایی رسیده که مشروعیت نظام مخدوش شده و اگر آن روند که مردم نگاه زیادی به صندوق رأی نداشتند ادامه پیدا می‌کرد، در بعد داخلی و بین‌المللی نیز این گمانه به وجود می‌آمد که مردم کنار کشیده و نارضایتی خود را در عدم مشارکت در انتخابات نشان داده‌اند. این موارد زنگ خطرهایی بود که مورد توجه ویژه رهبری انقلاب اسلامی قرار گرفت و ایشان این موارد را مورد بررسی قرار دادند و آقای پزشکیان را که رد صلاحیت شده بود، مورد حمایت قرار گرفت و وی تایید صلاحیت شده، به صحنه انتخابات وارد شد و از این طریق مردم هم ترغیب شدند که به وی رأی دهند.
*شما فکر می‌کنید نظام برای عبور از چالش‌ها نگاه ویژه‌ای به پزشکیان داشت؟
بله چون آقای پزشکیان به رغم رد صلاحیت شدن، تأیید شد و ضمن اینکه آقای دکتر ظریف نیز به‌رغم بسیاری از مخالفت‌ها در کنار ایشان قرار گرفت و اجازه دادند که ظریف در کنار پزشکیان قرار گیرد و گروه اقتصادی دولت‌های قبل هم که کنار گذاشته شده بودند نیز به میدان آمدند و در کنار پزشکیان در صحنه انتخابات قرار گرفتند و تمامی این موارد در حقیقت تغییرخواهی نظام سیاسی ایران بود و مردم هم به این روند جذب شدند. البته شخصیت آقای پزشکیان هم به‌گونه‌ای بود که اعتماد مردم را جذب کرد.
*خصوصیت آقای پزشکیان چه بود که مردم به سمت وی حرکت کرده و آرای خود در صندوق رأی را به نام ایشان نوشتند؟
آقای پزشکیان به‌رغم اینکه فردی سیاست‌مدار هستند اما دارای چهره مردمی است. رئیس‌جمهور فرد قدرت‌طلبی نیست و حتی قدرت گریز است. رئیس‌جمهور نیت پاکی دارد و می‌کوشد اوضاع را بسامان کند. بنابراین آنچه در داخل اتفاق افتاد حکایت از آن داشت که ما به‌جایی رسیدیم که هم در بعد بین‌المللی باید به سمت تغییر حرکت کنیم و هم در داخل نیز باید تغییراتی ایجاد کنیم. نظام هم به این نتیجه رسیده بود که نباید روندی در کشور حاکم شود که در دنیا به خاطر تفکر عده‌ای معدود ایران را اهل جنگ‌طلبی بدانند و باید به سمت دیپلماسی فعال حرکت کنیم. دیپلماسی که تنش‌زایی را به تنش‌زدایی تبدیل کند. این‌ها مطالباتی بود که مردم داشتند و تبلور این موارد را در آقای پزشکیان دیدند و در نتیجه به ایشان رأی دادند.
*تحقق وعده‌های پزشکیان را تا این لحظه چگونه می‌دانید؟
تحقق بخشی از وعده‌های پزشکیان در دست لایه‌های دیگر حاکمیتی بوده و هم‌اکنون نیز همین‌طور است بعد از اینکه ایشان اعلام کردند که خواستار گفت‌وگو و رفع تنش‌ها به قصد برداشته شدن تحریم‌ها هستند، در ابتدا با واکنش منفی مواجه شد اما ظرف چند هفته شرایط تغییر کرد و دور اول مذاکرات برگزار شد. البته تردیدی نیست که تصمیمی حاکمیتی بوده و اجازه انجام مذاکره صادر شده است. البته تغییراتی که در منطقه پیش آمد در چنین تصمیم‌هایی موثر است. تغییر در آرایش مقاومت از یکسو و اینکه تمام دنیا هم پشت فلسطین قرار گرفتند تا رژیم صهیونیستی به آتش‌بس وادار شود از سوی دیگر، موجب شد که جنگ در منطقه فروکش کند. با فروکش کردن جنگ در منطقه فضا برای خیز جدید برای دفع بحران‌ها ایجاد شد و پزشکیان هم در این مسیر حرکت کرد و مسائل به سمت حل‌وفصل شدن قرار گرفت. البته در عرصه دیپلماسی نمی‌توان انتظار داشت که دستاوردها به‌فوریت حاصل شود. ضمن اینکه در داخل هم به‌صورت نسبی اتفاقاتی افتاد.
مردم می‌دانستند که باید به تغییر در شرایط سیاسی کشور کمک کنند. مردم فهمیده بودند که اگر در انتخابات شرکت نکنند ممکن است اتفاق ناخوشایندی برای کشور رخ دهد و کشور آسیب جدی ببیند
*اولین دور مذاکرات برگزار شده اما بعد از جلسه ترامپ با مشاورانش در اتاق وضعیت مخصوص خروجی آن جلسه به‌نوعی پا پس کشیدن ترامپ و ویتکاف از مواضع قبلی بوده، به نظر شما دور دوم مذاکرات می‌تواند گامی روبه‌جلو باشد؟
آنچه در این مذاکرات دیده می‌شود عزم و اراده طرفین برای رسیدن به توافق است و این موارد در این مذاکره مشهود است و شرایط نیز به‌گونه‌ای است که طرفین نیاز دارند به توافق برسند و روال گذشته را کنار بگذارند، اما در هر صورت مذاکرات قواعد خود را دارد و طرفین تلاش می‌کنند امتیاز بیشتری بگیرند در دور اول آنچه مایه موفقیت بود این بود که آمریکایی‌ها به غنی‌سازی ایران رضایت داده بودند، اما با فعالیت هسته‌ای ایران با غنای بالای ایران مخالفت کردند که ایران نیز با حسن نیت بر عدم خواست سلاح هسته‌ای تأکید کرد.
* مخالفان گفت‌وگو می‌گویند که آمریکا زیر برجام زد، این بار هم دوباره زیر هر توافقی می‌زند و نمونه آن، عقب‌نشینی ویتکاف از اظهارات خود در دور اول مذاکرات است.
آنچه باعث خروج آمریکا از برجام شد این بود که برجام برای همه طرفین بجز آمریکا نتایجی داشت و آن‌ها توانستند به بازار ایران راه پیدا کنند، اما آمریکایی‌ها نفع اقتصادی از برجام نبردند و درنهایت هم به همین علت ترامپ از برجام خارج شد. اکنون این‌گونه نیست و علنی اعلام شده است که همه می‌توانند بعد از توافق در ایران سرمایه‌گذاری کنند. این در حالی است که در 2015 اعلام شد که همه می‌توانند در ایران سرمایه‌گذاری کنند غیر از آمریکایی‌ها و ترامپ نیز زیر بار این موضع نرفت و کاملا طبیعی بود زمانی که آمریکایی‌ها از برجام خارج شدند برجام به چالش بیفتد. اروپایی‌ها هم نمی‌توانستند در برابر اقتصاد و دستورات اقتصادی آمریکا بایستند و به‌رغم اینکه اروپایی‌ها تعهد دارند اما به هیچ‌کدام از وعده‌های خود عمل نکردند اما اکنون این‌گونه نیست و ایران برای اینکه شرایط بهتر شود حتی اعلام‌شده که اگر توافق شود آمریکایی‌ها می‌توانند 1000 میلیارد در ایران سرمایه‌گذاری کنند. این تصمیم بسیار خوب است چون ما متهم هستیم به دادن امتیاز به چین و روسیه طی دو قرارداد 25 ساله. اگر ایران با آمریکایی‌ها هم قرارداد اقتصادی ببندد دیگر کسی نظام ایران را به نزدیکی به این کشور و آن کشور محکوم نمی‌کند ضمن اینکه اگر این‌طور شود روسیه و چین هم ترغیب خواهند شد در ایران سرمایه‌گذاری بیشتری انجام دهند و اگر مشارکت در این سطح باشد دیگر غربی‌ها به سمت تضاد با جمهوری اسلامی نخواهند رفت. ایران اکنون حسن نیست خود را نشان داده و همه می‌توانند در کشور ایران سرمایه‌گذاری داشته باشند و رابطه امروز با رابطه گذشته کاملا متفاوت است. این موارد می‌تواند امیدوارکننده باشد اما اینکه نوساناتی هم در مواضع طرفین در این روزها و در آینده وجود داشته باشد طبیعی است و مهم این است که اولین گام به‌خوبی برداشته شده است.
ارسال نظر