مفروضات بنیادی حسابداری کدام‌اند؟

مفروضات حسابداری چیست؟

مفروضات حسابداری، اصول اولیه و اساسی هستند که رویه‌ها، روش‌ها و استاندارهای حسابداری بر پایه آن‌ها شکل می‌گیرند. نرم‌افزارهای حسابداری شرکتی نیز بر اساس این مفروضات طراحی می‌شوند تا بتوانند تمامی جنبه‌های مالی شرکت‌ها را به‌صورت دقیق و جامع مدیریت کنند.

در واقع، اصول حسابداری از دل مفروضات بنیادی حسابداری سرچشمه گرفته‌اند. بدون درک صحیح از این مفروضات و مفاهیم اولیه، تهیه صورت‌های مالی و ارائه گزارش‌های دقیق و استاندارد امکان‌پذیر نخواهد بود. شناخت این مفاهیم، اساس تحلیل و مدیریت مالی در هر سیستم حسابداری به شمار می‌رود.

پنج مفروضات بنیادی حسابداری کدام‌اند؟

انواع مفروضات بنیادی حسابداری شامل موارد زیر است.

فرض تفکیک شخصیت (Separate Entity Assumption)

به نقل از وبسایت سپیدار سیستم؛"فرض تفکیک شخصیت یکی از اساسی‌ترین مفروضات حسابداری است که براساس آن هر موسسه به‌عنوان یک واحد مستقل از مالکین خود در نظر گرفته می‌شود. این اصل به حسابداران اجازه می‌دهد تا دارایی‌ها، بدهی‌ها و تراکنش‌های مالی شرکت را بدون اختلاط با اموال شخصی صاحبان آن ثبت و گزارش کنند. این فرض برای محاسبه حقوق و دستمزد و دیگر معاملات مالی بین شرکت و صاحبان آن بسیار مهم است."

فرض تعهدی

در مبنای نقدی، در لحظه دریافت یا پرداخت وجه نقد انجام می‌شود. این در حالی است که فرض تعهدی نقطه مقابل مبنای نقدی است و بر این اصل تأکید دارد که درآمدها و هزینه‌ها باید در زمان وقوع و تحقق آن‌ها ثبت شوند. این رویکرد به حسابداران امکان می‌دهد تا تصویر واقعی‌تر و دقیق‌تری از وضعیت مالی شرکت ارائه دهند و کیفیت گزارشگری مالی را ارتقا دهند.

با به‌کارگیری این فرض، ثبت معاملات مالی به‌موقع و صحیح انجام می‌شود، که این امر برای تحلیل عملکرد شرکت و انجام حسابرسی‌های حرفه‌ای و قابل‌اعتماد ضروری است. فرض تعهدی نقش مهمی در شفافیت مالی و ارزیابی دقیق فعالیت‌های اقتصادی ایفا می‌کند.

فرض تداوم فعالیت (Continuity Assumption)

این فرضیه بیان می‌کند که شرکت به فعالیت خود ادامه خواهد داد و برنامه‌ای برای توقف یا انحلال آن وجود ندارد. همچنین پیش‌بینی می‌شود که نوع فعالیت شرکت در آینده همچنان پایدار باشد.

فرض تداوم فعالیت از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا به حسابداران این امکان را می‌دهد تا دارایی‌ها و بدهی‌ها را بر اساس ادامه فعالیت شرکت طبقه‌بندی کرده و زمینه تصمیم‌گیری‌های مالی بلندمدت، برنامه‌ریزی‌های راهبردی، و تحلیل‌های سرمایه‌گذاری را فراهم کنند. برای بررسی و درک عملی فرض تداوم فعالیت، می‌توان به نکات زیر توجه کرد.

• طبقه‌بندی دارایی‌ها: دارایی‌های شرکت بر اساس دوره‌های مالی کوتاه‌مدت و بلندمدت تفکیک می‌شوند.

• ثبت بر مبنای بهای تمام‌شده: دارایی‌ها با بهای تمام‌شده تاریخی در دفاتر ثبت می‌شوند و ارزش جاری آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود.

• محاسبه استهلاک: بهای تمام‌شده دارایی‌های ثابت به‌مرور زمان و طی دوره کارکرد آن‌ها به‌عنوان هزینه استهلاک شناسایی می‌شود.

فرض دوره مالی (Time Period Assumption)

دوره‌بندی مالی، یکی از مفروضات اصلی حسابداری، نقش کلیدی در تهیه گزارش‌های مالی به‌موقع و دقیق ایفا می‌کند. این فرضیه، نه‌ تنها به شفافیت اطلاعات مالی کمک می‌کند، بلکه مدیریت را در اتخاذ تصمیم‌های استراتژیک و بهبود عملکرد سازمان یاری می‌دهد.

این فرض به حسابداری کمک می‌کند تا با تقسیم عمر فعالیت یک شرکت به بازه‌های زمانی مشخص، فرآیند گزارش‌گری مالی را سامان‌دهی کند. این بازه زمانی می‌تواند دوره‌های سه‌ماهه، شش‌ماهه یا سالانه باشد.

این تقسیم‌بندی امکان ارزیابی منظم و دوره‌ای عملکرد مالی شرکت را فراهم کرده و تحلیل‌های دقیق‌تری را در اختیار مدیریت قرار می‌دهد. برخی از مزایای فرض دوره مالی شامل موارد زیر است.

• اطلاع‌رسانی به ذی‌نفعان: سرمایه‌گذاران و سایر ذی‌نفعان می‌توانند از نتایج عملکرد مالی و میزان بازدهی شرکت در بازه‌های زمانی مشخص آگاه شوند.

• ایجاد زمان‌بندی برای تسویه بدهی‌ها: تعیین دوره‌های مالی مشخص، فرصتی برای تنظیم زمان‌بندی و تسویه‌حساب با بستانکاران فراهم می‌آورد.

• امکان تحلیل و مقایسه: این فرضیه، بررسی روند مالی شرکت را از طریق مقایسه گزارش‌های مالی دوره‌های مختلف آسان‌تر می‌سازد.

فرض واحد اندازه‌گیری (Unit of measure)

فرض واحد اندازه‌گیری بیان می‌کند که تمامی رویدادها و معاملات مالی باید با استفاده از یک واحد پولی مشترک ثبت شوند. این اصل اساسی به حسابداران اجازه می‌دهد تا اطلاعات مالی را به‌صورت استاندارد و هماهنگ ثبت و نگهداری کنند.

با تکیه بر این فرض، گزارش‌های مالی به‌گونه‌ای تهیه می‌شوند که قابل‌فهم و مقایسه‌پذیر باشند. این رویکرد نه‌ تنها شفافیت و دقت در ثبت اطلاعات مالی را تضمین می‌کند، بلکه سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان را در تحلیل و ارزیابی وضعیت مالی شرکت یاری می‌دهد. فرض واحد اندازه‌گیری یکی از ارکان اساسی در استانداردسازی و نظم‌بخشی به فرآیندهای حسابداری است.

نقش مفروضات بنیادی حسابداری در شرکت‌های تضامنی چیست؟

شاید برای شما هم سوال شده باشد که در شرکت‌های تضامنی نقش مفروضات بنیادی حسابداری کدام‌اند؟ مفروضات بنیادی حسابداری در شرکت‌های تضامنی نسبت به سایر انواع شرکت‌ها، به‌ویژه در مورد فرض تفکیک شخصیت، دارای تعابیر متفاوتی هستند.

در این نوع شرکت‌ها، اگرچه شرکت به‌عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل شناخته می‌شود، طلبکاران این امکان را دارند که برای وصول بدهی‌ها به دارایی‌های شخصی شرکا مراجعه کنند. فرض تفکیک شخصیت در شرکت‌های تضامنی دارای معانی زیر است.

• طلبکاران مجاز هستند از دارایی‌های شخصی شرکا برای پرداخت بدهی‌های شرکت استفاده کنند.

• مسئولیت شرکا تنها به میزان سرمایه‌گذاری‌شان محدود نمی‌شود و شامل دارایی‌های شخصی آن‌ها نیز هست.

این ویژگی خاص، تحلیل و به‌کارگیری مفروضات حسابداری را در شرکت‌های تضامنی پیچیده‌تر می‌کند. مدیران و سرمایه‌گذاران این شرکت‌ها باید از تأثیرات این مفروضات بر وضعیت مالی و تصمیم‌گیری‌های خود آگاهی کامل داشته باشند.

اصول حسابداری چیست؟

اصول حسابداری به‌طور کلی به‌عنوان مجموعه‌ای از قواعد و استانداردهایی هستند که برای یکپارچه‌سازی روش‌های حسابداری در موسسات و سازمان‌ها تدوین شده‌اند. این اصول باعث می‌شوند که ثبت‌ها و گزارش‌های مالی قابل فهم، مقایسه‌پذیر و قابل اعتماد باشند.

اصول پایه‌ای حسابداری

اصول اساسی حسابداری، که مبنای گزارشگری مالی را تشکیل می‌دهند، به چهار اصل مهم تقسیم می‌شوند. از مزایای پیروی از این اصول می‌توان به یکنواختی در نظام حسابداری، جلوگیری از سلیقه‌ای بودن عملکردها، و ایجاد نتایج قابل مقایسه و قابل فهم برای عموم اشاره کرد. این چهار اصل حسابداری به شرح زیر است.

اصل بهای تمام‌شده

به نقل از وبسایت حسابیار؛در فرآیند حسابداری، بهای تمام شده تاریخی به‌عنوان مبنای اصلی برای ثبت رویدادهای مالی به‌کار می‌رود. زمانی که یک شرکت دارایی‌ای خریداری می‌کند، مبلغ پرداختی در زمان خرید به‌عنوان بهای تمام شده آن دارایی در دفاتر حسابداری ثبت می‌شود. این مبلغ ثابت است و با گذشت زمان یا تغییرات قیمت در بازار تغییری نخواهد کرد.

اصل تحقق درآمد

این اصل تاکید دارد که درآمد باید فقط زمانی ثبت شود که تمامی شرایط مرتبط با کسب آن درآمد، مانند انتقال مالکیت یا دریافت وجه، تحقق یافته باشد. روش‌های مختلفی برای شناسایی درآمد از جمله شناسایی درآمد در هنگام فروش، در هنگام وصول، یا به‌صورت اقساطی وجود دارد.

اصل تطابق

در این اصل، تاکید بر این است که هزینه‌های مرتبط با هر درآمد باید در همان دوره مالی شناسایی و ثبت شوند تا درآمدها و هزینه‌ها به‌طور صحیح و همزمان در صورت‌های مالی گزارش شوند.

اصل افشا

طبق این اصل، تمام اطلاعات مالی مرتبط با رویدادها و معاملات باید به‌طور شفاف و کامل در گزارش‌های مالی منتشر شوند. هدف از این افشا، ارائه اطلاعات لازم برای تصمیم‌گیری به سرمایه‌گذاران، بستانکاران و دیگر ذینفعان است.

تفاوت میان اصول و مفروضات بنیادی حسابداری چیست؟

مفروضات حسابداری، پایه‌های بنیادینی هستند که سیستم حسابداری و فرآیندهایی مانند جمع‌آوری اطلاعات و تهیه گزارش‌های مالی بر اساس آن‌ها شکل می‌گیرند. به عبارت دیگر، قواعد و لیست استانداردهای حسابداری بر مبنای مفروضات بنیادی حسابداری ایجاد شده اند.

در مقابل، اصول حسابداری مجموعه‌ای از قوانین و رویکردهای کلی هستند که نحوه شناسایی، ثبت و اندازه‌گیری رویدادهای مالی را تعیین می‌کنند. در حالی که مفروضات نقش زیربنایی و زمینه‌ساز را دارند و بیشتر به شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مربوط می‌شوند، اصول حسابداری راهنمای عملی اجرای فرآیندهای مالی به شمار می‌روند.

به بیان ساده‌تر، مفروضات اساس و پیش‌زمینه حسابداری را فراهم می‌کنند، در حالی که اصول، شیوه اجرای فعالیت‌های حسابداری را مشخص می‌سازند.

جمع بندی

در این مقاله به بررسی مفروضات بنیادی حسابداری پرداختیم. این مفروضات، اساس سیستم‌های حسابداری را شکل می‌دهند و با ایجاد چارچوبی مشخص، امکان ثبت دقیق و شفاف رویدادهای مالی را فراهم می‌آورند.

از سوی دیگر، اصول حسابداری مجموعه‌ای از قوانین و روش‌های عملی هستند که نحوه شناسایی و اندازه‌گیری این رویدادها را تعیین می‌کنند. درک صحیح از این مفروضات و اصول برای اتخاذ تصمیمات مالی هوشمندانه و تهیه گزارش‌های مالی معتبر و قابل‌اعتماد ضروری است.