گفتمانی واحد

ایران و غرب در چند پرونده اختلافاتی دارند و تا زمانی که در این پرونده‌ها توافقاتی حاصل نشود، شاهد بهبود شرایط دو سویه نخواهیم بود، این پرونده‌ها عبارتند از هسته‌ای، حقوق بشر، منطقه و... در پرونده‌هسته‌ای ایران و غرب با یکدیگر اختلافاتی دارند. از جمله اینکه تهران خواسته‌هایی دارد که آمریکایی‌ها آن خواسته‌ها را زیر مجموعه مربوط به هسته‌ای نمی‌دانند اما تهران تاکید دارد که این مورد همزمان با مسائل مربوط به هسته‌ای باید رفع شود. از سوی دیگر البته پرونده دیگری بر پرونده هسته‌ای سایه افکنده است و آن مساله ادعای غربی‌ها مبنی بر کمک‌های ایران به روسیه در جنگ با اوکراین است. از سوی دیگر البته پرونده ایران و آژانس نیزخود پرونده مهمی است و آنگونه که اعلام شده تهران در برابر بازگشت به برجام خواستار بسته شدن پرونده خود در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. آقای اسلامی مواضعی در ارتباط با مجموعه زیر نظر خود در پرونده هسته‌ای را اعلام می‌کند اما وزیر خارجه مواضع دیگری را اعلام می‌کند. از سوی دیگر سایر مقامات مرتبط با پرونده هسته‌ای نیز مواضعی را در ارتباط با برجام و پرونده هسته‌ای اعلام می‌کنند. این در حالی است که تمامی این پرونده‌ها از نظر غرب به ویژه اروپایی‌ها در هم تنیده شده است. اروپایی‌ها هم به بهانه جنگ اوکراین عملا مواضع روشنی در مورد احیای برجام همانند قبل از جنگ اوکراین و حوادث اخیر در ایران نمی‌گیرد. این در حالی است که فضا برای احیای برجام در آن سوی اروپا یعنی در ایالات متحده آمریکا به سختی فضایی که علیه ایران در اروپا وجود دارد، نیست؛ جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در سخنرانی اخیر خود اشاره‌ای به مساله ایران برای آمریکا نکرد. از این منظر به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها نمی‌خواهند روزنه‌های باقی مانده برای احیای برجام بسته شود. آنها می‌کوشند که ارتباطات را گسترده‌تر کنند اما در مجموع به نظر تهران باید تلاش بیشتری از خود نشان دهد. چرا که گفتمان و پیام واحدی از سوی ایران در پرونده هسته‌ای مخابره نمی‌شود. از سوی دیگر اروپایی‌ها هم با توجه به اتهامی که به ایران در مساله پهپادها می‌زنند شرایط را نسبت به قبل از جنگ اوکراین دشوار کرده‌اند. اکنون سایه تاریکی در روابط ایران و اروپا به وجود آمده است و ایران باید از دیپلماسی کامل و دقیقی در شرایط کنونی استفاده کند تا از سد موانع کنونی بگذریم. ایران بعد از چندین سال باید هنر دیپلماسی را پیاده‌سازی کند. در شرایط کنونی چه بهتر که ایران از کانال واحد به صورت جدی‌تر به مذاکره بپردازد و در اینجا نقش دیپلماسی قوی و قدرتمند قابل بررسی است. با تمام این مشکلات هنوز روزنه‌هایی برای احیا برجام وجود دارد.