ماه عسل روابط ایران و عربستان به پایان رسیده است؟ | تحرکات غیردوستانه کویت در میدان آرش

به گزارش آرمان ملی آنلاین میدان آرش، در شمال خلیج فارس واقع شده که در سال ۱۳۴۶ توسط یک شرکت ژاپنی کشف شد. ۲۰ تریلیون فوت مکعب گاز و حدود ۳۱۰ میلیون بشکه نفت، به عنوان ذخایر درجای این میدان به ثبت رسیده است که اگر به اسناد تاریخی نیز مراجعه کنیم به راحتی می‌توان از حق بهره‌برداری ایران از این میدان گازی آگاه شد. همان‌طور که کویتی‌ها و سعودی‌ها نیز از این میدان گازی حق بهره‌برداری دارند. این در حالی است که اخیرا کویتی‌ها تحت القائاتی اختلافاتی با ایران ایجاد کردند و اظهاراتی مطرح کردند که چندان قابل قبول نیست و صرفا موجبات تنش میان طرفین را فراهم می‌آورد.

چه اینکه چندی پیش کویت مدعی شده میدان نفت و گازی که در خلیج فارس واقع شده، با وجود ادعای ایران در مورد داشتن سهم در آن، تنها به عربستان و کویت تعلق دارد. وزارت خارجه کویت در بیانیه‌ای که روز دوشنبه منتشر کرده گفته «دولت کویت و پادشاهی عربستان سعودی تنها کشور‌هایی هستند که در ثروت طبیعی میدان «الدوره» سهم انحصاری دارند.» البته عربستان و کویت، در سوم فروردین‌ماه سال گذشته، قراردادی برای توسعه میدان آرش امضا کردند و شرکت نفت کویت طی بیانیه‌ای اعلام کرد که پیش‌بینی می‌شود میدان گازی آرش که کویتی‌ها آن را «الدوره» می‌خوانند، روزانه یک میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی و ۸۴ هزار بشکه در روز میعانات گازی تولید کند که این تولید به شکلی برابر میان دو شریک (عربستان و کویت) تقسیم خواهد شد. این قرارداد به اختلافات گذشته دامن زد و واکنش مقامات کشور را برانگیخت. چنانکه «خطیب‌زاده»، سخنگوی وقت وزارت امور خارجه این توافق را غیرقانونی خواند و اعلام کرد، هرگونه بهره‌برداری از این میدان باید با هماهنگی هر سه کشور انجام شود.

حال پرسش این است که محل اختلاف سه طرف کجاست با رجوعی به گذشته در می‌یابیم که مذاکرات ایران و کویت پیرامون میدان آرش از سال ۱۹۶۰ آغاز شده و تا امروز ادامه دارد. محل اصلی این اختلاف، به تعیین مرز آب‌های فلات قاره بین این دو کشور بازمی‌گردد. مرزهای دریایی ایران در سال‌های پیش از انقلاب بر اساس قوانین بین‌المللی تعیین شده که تا امروز مورد پذیرش حاکمیت جمهوری اسلامی ایران است. با این مرزبندی، حدود ۴۰درصد ساختمان میدان گازی آرش در مرزهای ایران قرار می‌گیرد اما کویت، با استناد به نتایج پژوهش‌های لرزه‌نگاری شرکت شل، مدعی مرزهای تازه‌ای شده که تمام میدان آرش را در محدوده بی‌طرف کویت- عربستان قرار می‌دهد. 

تاثیر نقش عربستان 

طی مدت 7 سالی که روابط سیاسی ایران و عربستان قطع بود و حتی روابط کنسولی دو کشور نیز برقرار نبود این اتفاق بر روی بسیاری از مسائل تاثیر گذاشت که یکی از آنها مساله میدان گازی آرش بود و کویتی‌ها نیز به همین جهت توانستند سعودی‌ها را در این خصوص با خود همراه کنند. اما به نظر می‌رسد اکنون که روابط تهران و ریاض احیا شده می‌توان امیدوار بود که سعودی‌ها در خصوص میدان گازی آرش با ایران تعامل و همکاری بیشتر و بهتری داشته باشند. همان‌طور که گفته شده قرارداد عربستان و کویت برای بهره‌برداری از میدان آرش سال گذشته در قطع روابط تهران و ریاض منعقد شد اما حال که روابط دیپلماتیک دو کشور احیا شده همین امر می‌تواند در اختلافات ایران و کویت در تعیین مرزهای آبی در خلیج‌فارس، موثر باشد. حال که دولت سیزدهم سیاست منطقه‌گرایی و همگرایی با همسایگان را در پیش گرفته همسایگان نیز باید در اظهارات و اقدامات خود در راستای سیاست حسن همجواری قدم بردارند. 

کویت مانع همگرایی ایران با اعراب

یک کارشناس مسائل خاورمیانه در خصوص اختلافات میان ایران و کویت در میدان گازی آرش اظهار داشت: میدان نفتی آرش در آب‌های نزدیک ایران به سمت جنوب اروندرود و در منطقه خور عبدالله قرار دارد که به صورت مشترک بین ایران و کویت قرار است بهره‌برداری شود. حسن هانی‌زاده به «آرمان ملی» گفت: از مدت‌ها پیش ایران حتی پیش از کویت به این حوزه دریایی دسترسی پیدا کرد و فعالیت حفاری‌اش آغاز شد. متاسفانه اخیرا کویت به تحریک آمریکا و برخی از قدرت‌های فرامنطقه‌ای مخصوصا رژیم صهیونیستی تلاش می‌کند اختلاف افکنی کند و مانع همگرایی ایران با کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس شود. هانی‌زاده بیان کرد: اساسا کویت در منطقه دریایی آرش هیچ‌گونه سهمی ندارد، اما ایران به دلیل اینکه بخشی از خور عبدالله در کویت قرار دارد به طور منصفانه تلاش داشته که مساله اختلاف در بهره‌برداری در این منطقه را به صورت مسالمت آمیز حل کند، اما آنها مدعی شده‌اند که ایران هیچ سهمی ندارد و فقط با عربستان مشترک است. در حالی که عربستان هیچ گونه ارتباط دریایی مستقیمی با خورعبدالله ندارد.. این مساله باید با گفت‌وگو میان تهران و کویت حل و فصل شود در غیر این صورت کویت متحمل پیامدهای ناشی از این زیاده خواهی و تحرکات غیر دوستانه خواهد شد.