تکرار خاموشی صنایع در 1402

آرمان ملی: خبر پایان خاموشی‌ها در سال 1402 در حالی از سوی مسئولان این صنعت اعلام شد که کارشناسان و مسئولان در بخش خصوصی از قطع برق واحدهای صنعتی و ضرر و زیان هنگفت صنایع به دلیل عدم توانایی نیروگاه‌ها جهت تامین برق کامل مورد نیاز خانگی و صنعتی ابراز نگرانی می‌کنند و آنها معتقدند وعده پایان خاموشی‌ها حتی در بخش خانگی در سال گذشته نیز تقریباً اعلام شد، اما قطعی برق واحدهای صنعتی - تولیدی در همان ایام باعث اعتراض و کاهش نرخ تولید و توسعه در کشور شد که به گفته کارشناسان ضرر و زیان آن بیشتر از قطع برق خانگی است. این درحالی است که کارشناسان معتقدند خاموشی‌ها به دلیل نبود سرمایه‌گذار داخلی و خارجی، تحریم‌ها و نیاز مبرم نیروگاه‌ها به تعمیرات همچنان ادامه‌دار خواهند بود و رفع این چالش در شرایط فعلی خارج از توان و ظرفیت‌های موجود کشور در این زمینه است.
تابستان باز هم خاموشی خواهیم داشت
پرویز غیاث الدین، دبیر سندیکای تولیدکنندگان صنعت برق دراین خصوص به «آرمان ملی» گفت: مشکل کمبود و ناترازی برق از جمله چالش‌هایی به شمار می‌آید که به زودی حل نخواهد شد و در کوتاه مدت حل نخواهد شد، چراکه نیروگاه‌های فعلی از وضعیت مطلوبی برخوردار نیستند و به نظر نمی‌رسد تغییری نیز در ظرفیت‌های موجود ایجاد شود و بهبود دراین حوزه نیازمند گذر چندین ساله است از این رو باید گفت که باز هم در سال جاری به ویژه در تابستان امسال خاموشی خواهیم داشت. او درباره وضعیت بارش‌ها در حل مشکل کم آبی و در نتیجه کمبود برق گفت: هر چند زمستان سال گذشته روزهای نخست سال جاری از بارش خوبی برخوردار بودیم اما ترسالی امسال یا حتی سال‌های آینده نخواهد توانست مشکل موجود در خصوص تامین انرژی را حل کند، شاید بتوان امیدوار بود که کمی از مشکلات موجود در این زمینه کاهش یابد اما حل بحران تامین انرژی امکان پذیر نخواهد بود. غیاث الدین ادامه داد: تداوم خاموشی‌ها در تابستان امسال به دلیل ناترازی برق فرآیندی است که هر ساله باید در انتظار آن باشیم و مسلما با قطعی برق برنامه ریزی روبه‌رو خواهیم شد البته پیش بینی می‌شود به منظور تامین برق خانگی، دولت نسبت به سهمیه بندی برق واحدهای صنعتی مانند سال‌های گذشته اقدام کند.
هیچ امیدی به بهبود ظرفیت نیروگاه‌ها نیست
این کارشناس مسئول معتقد است: بهینه سازی نیروگاه‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری بخش خصوصی یا خارجی است که به دلیل سنگین و طولانی بودن سوددهی این سرمایه‌گذاری و همچنین فقدان سرمایه‌گذار خارجی به دلیل تحریم‌ها بعید است در آینده نزدیک اقدامی جدی صورت گیرد، هرچند صنعت برق به شدت نیازمند سرمایه‌گذاری در این زمینه است این در حالی است که حتی به واگذاری تسهیلات به این حوزه نیز امیدی نیست. غیاث الدین درباره تامین برق از طریق تجدیدپذیرها گفت: تجدیدپذیرها راهکاری دائمی و پایدار تلقی نمی‌شوند چراکه نیاز به بستر مناسب دائمی در کشور است بنابراین نمی‌توان به آن به عنوان طرحی پاسخگو برای تامین نیاز برق کشور روی آن حساب کرد، از سوی دیگر تجهیزات مناسب تولید برق از تجدیدپذیرها نیز با توجه به شرایط تحریم در حال حاضر برای ایران امکان پذیر و مقرون به صرفه نیست. دبیر سندیکای تولیدکنندگان صنعت برق بیان کرد: فقدان منابع مالی کافی برای تعمیرات نیروگاه‌ها، از جمله دلایل اصلی جهت تامین برق مورد نیاز اعلام شده است و بر اساس پیش بینی‌های صورت گرفته از اردیبهشت ماه سالجاری میزان مصرف برق به دلیل گرمای هوا افزایش می‌یابد در نتیجه پیش‌بینی ما این است که تمام ظرفیت‌های نیروگاه‌ها در تابستان در مدار نخواهد بود و احتمال اینکه با هر مشکلی نیروگاه از مدار خارج شود، وجود دارد این در حالی است که هیچ طرح عمرانی در بخش نیروگاهی نیز نداشتیم که تعدادی از نیروگاه‌های گازی، راه‌اندازی بخش بخارشان را شروع کرده‌اند که واحدها به تدریج وارد مدار می‌شوند حتی اگر ۱۰ تا از این واحدهای بخار هم وارد مدار شوند، نهایتا ۱۶۰۰ مگاوات افزایش ظرفیت را شاهد خواهیم بود بنابراین عدد ۷ هزار مگاواتی که می‌گویند به نظر من دقیق نیست و افزایش ظرفیت نیروگاه‌هایی در مقیاس کوچک و نیروگاه تجدید‌پذیر هم در واقع عدد چشمگیری نیستند.
سهم انرژی هسته‌ای در تامین برق
او درباره نقش انرژی هسته‌ای و سهم آن در تامین برق تاکنون در کشور گفت: تنها نیروگاه هسته‌ای کشور در بوشهر وجود دارد البته تامین برق از طریق نیروگاه‌های هسته‌ای در بسیاری از کشورها به دلیل احتمال خطرات جانی و مالی منتفی شده است، به عنوان مثال نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما، سه نیروگاه هسته‌ای در آلمان به دلیل ریسک بالا تعطیل شده‌اند.او اضافه کرد: برخی از نیروگاه‌ها به دلیل هزینه‌های بالای نگهداری حتی موفق نشده‌اند حقوق پرسنل خود را تا دو، سه ماه پرداخت کنند، در حالی که هزینه‌ها نسبت سال گذشته بیش از دو برابر شده است. فقط طبق قانون حقوق و دستمزد، نیروگاه‌ها با افزایش ۵۰ درصد دستمزد روبه‌‎رو بود‌ه‌اند همچنین نیروگاه‌ها مجبور هستند این پرداخت را انجام بدهند که با وجود اینکه هزینه بسیار بیشتر شده است که بیشتر این هزینه‌ها ارزی است، اما دریافتی نیروگاه‌ها نسبت به سال گذشته کمتر بوده است و انباشت مطالبات روزانه اضافه می‌شود.
وعده پایان خاموشی‌ها
این گزارش حاکی است: هرچند در گذشته‌ای نه چندان دور مقامات دولت و مدیران مختلف از جمله مدیران در سطوح مختلف وزارت نیرو و شرکت توانیر، وعده‌هایی را پیرامون مهار خاموشی و پایان دادن به خاموشی‌های عرصه‌های مختلف در کشور اعلام کرده بودند، این وعده‌ها عملی نشده بود و امروز در شرایطی هستیم که مدیرعامل شرکت توانیر، با تکیه بر اعلام خبر تولید انبوه برق در سال آینده، بنا دارد که این پرونده را در سال جاری ببندد و بنا بر صحبت‌های مطرح شده از سوی او، قرار است مصرف‌کنندگان برق در کشور در سال آینده شاهد هیچ‌گونه خاموشی نباشندکه با عبور از شرایط فعلی و افزایش تولید برق کشور، ۳۵ هزار مگاوات به ظرفیت شبکه تولید برق کشور افزوده می‌شود که رقم قابل توجهی از این میزان، یعنی رقمی معادل ده هزار مگاوات آن، از منابع تجدیدپذیر تولید می‌شود. این گزارش می‌افزاید: سرمایه‌گذاری دولت در حوزه تولید برق در کشور، ۱۵ هزار مگاوات دیگر از نیاز کشور به برق را تأمین خواهد کرد و در نهایت، ۱۰ هزار مگاوات از نیاز کشور حوزه برق از مجموع رقم اعلام شده باقی می‌ماند که این میزان نیاز هم با سرمایه‌گذاری صاحبان صنایع در نهایت مرتفع خواهد شد. کارشناسان و صاحب نظران فعال در حوزه صنعت برق، اعتقاد دارند که دست زدن به استفاده از ظرفیت تولید برق در نیروگاه‌های تجدیدپذیر صنعت برق، می‌تواند هزینه‌های بسیار بالایی را بر دوش صاحبان این صنایع تحمیل و همین موضوع ضرورت ورود بخش خصوصی در حوزه سرمایه‌گذاری به منظور ساخت نیروگاه‌های برق را دو چندان می‌سازد و نباید فراموش کنیم که رسیدن به روشنایی پایدار در چرخه تولید و تأمین برق واحدهای مختلف خانگی و تجاری در کشور، که بخش‌های خانگی، تجاری، صنعتی و کشاورزی را پوشش می‌دهد، دچار ابهاماتی است که پاسخ آن هنوز مشخص نیست. بنا به این گزارش، یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در سال‌های اخیر ارکان نظام اقتصادی صنعت برق را تحت تأثیر خویش قرار داده، و به تبع آن ضربه‌های سخت و سنگینی به حوزه سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت نیروگاه به وزارت نیرو وارد آورده است، قیمت‌گذاری دستوری است که با وجود شرایطی این چنینی، در بازه زمانی فعلی نمی‌توان از آن عبور کرد و بر اساس مقامات توانیر در آخرین نشست خبری خود، راه‌های عبور از قیمت‌گذاری دستوری در سال جاری مسدود است که این نکته را می‌توان صراحتاً در سخنان ارائه شده از سوی مدیرعامل شرکت توانیر، مشاهده کرد که بر اساس نظرات وی، می‌توان گفت که اگر شرکت توانیر بخواهد، بسیار آرام و کم خطر، از روند قیمت‌گذاری دستوری در صنعت برق عبور کند و در کنار آن مطالبات معوق بخش خصوصی از طریق تأمین اعتبار با عبور از قیمت‌گذاری دستوری تأمین و پرداخت شود، صنعت برق می‌تواند در سال‌های پیش‌رو شاهد تعادل در روند فعالیت خود باشد. می‌توان اقدامات انجام شده از سوی وزارت نیرو، شرکت توانیر، شرکت‌های تأمین و توزیع برق در سال جاری را از جمله اقدامات مهمی بر شمار که توانست با استفاده از ابزارهای تنبیهی و تشویقی و ایجاد گفتمان کاهش مصرف در میان مصرف‌کنندگان واقعی برق در جامعه، از جمله اقداماتی برای شمال که توانسته است مصرف برق در کشور را، به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد.
ساماندهی هوشمند و کاهش خاموشی‌های کشور
بر اساس اعلام مدیرعامل توانیر، دو موضوع مهم در این حوزه می‌توانند، کنترل مصرف در سال ۱۴۰۲ را ساماندهی کنند که هوشمند سازی و قطعی از راه دور از جمله اقداماتی هستند که در سال آینده، در دستور کار وزارت نیرو قرار خواهند گرفت. بر اساس اعلام مقامات دست‌اندرکار در این حوزه، وزارت نیرو و دولت، بدهی‌هایی در این زمینه دارند و عدم اقدام در جهت پرداخت این بدهی‌ها موجب شده است تا بخش خصوصی فعال در این عرصه، از این وضعیت رضایت نداشته باشد. از سوی دیگر، عدم دسترسی به مقامات در جهت پاسخگویی پیرامون مشکلات موجود در این حوزه، از جملۀ مهم‌ترین مشکلاتی است که موجب شده این نارضایتی‌ها در بخش خصوصی ادامه داشته باشد. با وجود منابع خبری موثق و معتبر در رسانه‌های کشور و اعلام اخباری که از سوی مقامات در سطوح مختلف وزارت نیرو به گوش می‌رسد، می‌توان گفت که دولت با آزادسازی قیمت برق موافقت کرده است، با این وجود، هنوز راه حل مناسبی در جهت خروج وضعیت برق از بلاتکلیفی وجود ندارد و دسترسی دولت به امکان خروج برق از بلاتکلیفی، معضل بزرگی است که باید تمرکز بیشتری در جهت مرتفع کردن آن صورت بپذیرد.
کاهش مصرف، راهکاری موجود
بر اساس اعلام مدیرعامل شرکت توانیر یکی از مهم‌ترین راهکار‌هایی که در حوزه کاهش مصرف انرژی برق در سال جاری در کشور صورت گرفته است، سیستم پیک بحرانی است. بر اساس اصول و ضوابط تعیین شده برای این سیستم و با توجه به روند اجرایی آن در کشورهای مختلف، با به کارگیری این الگو در کشور می‌توان قیمت برق را، در زمان‌های اوج بحران مصرف و انرژی تا چند برابر افزایش داد تا مشترکان، با توجه به افزایش قیمت الگوی مصرف خویش را کاهش دهند. یکی دیگر از مواردی که در این زمینه می‌توان به آن اتکا کرد، این است که افزایش تعرفه برای مشترکان که بیشتر از دو برابر از الگوی متعادل جامعه مصرف می‌کنند، به صورت دو برابر اعمال شود. با رسیدن به چنین افقی می‌توان میزان برق باقیمانده تولید شده در کشور را صادر کرد و از همین گذرگاه می‌توان این امید را داشته دولت و بخش خصوصی می‌توانند با به اوج رسیدن مصرف برق در بازه‌های زمانی خاص، به تبادل برق با کشورهایی که به آن برق صادر کرده‌اند، بپردازند. در هر حال همگان امیدوارند تا تراز صنعت برق با تمهیدات فوری بهبود یابد.