تشکیل ستاد بین‌المللی مقابله با ریزگردها
حسین معافی فعال اجتماعی
در روزهاي گذشته شاهد افزايش گردوخاک و آلودگي هوا در برخي از استان‌هاي کشور بوديم که شدت آلايندگي به علت ريزگردها باعث تعطيلي خيلي از مدارس، دانشگاهها، ادارات و کارخانه‌ها در روزهاي سه‌شنبه و چهارشنبه سوم و چهارم خردادماه در استان‌هاي غربي، جنوبي و مرکزي کشورمان شد. پديده گردوغبار رويدادي طبيعي است و در بخش‌هايي از جهان که داراي مناطق خشک و بياباني وسيع هستند ايجاد مي‌شود. وجود بيابان‌هاي وسيع در کشور عربستان، عراق، سوريه و ايران نمونه‌هايي از اين مناطق هستند. ذرات درشت گردوغبار حداکثر مي‌توانند به داخل بيني، دهان و حلق راه پيدا کنند اما ذرات ريز مي‌توانند به اعماق بيشتر و نواحي حساس مجراي تنفسي و ريه نفوذ کنند. بيماران قلبي، کودکان، سالخوردگان و افراد مبتلا به بيماري‌هاي تنفسي مانند آسم و برونشيت و آمفيزم بيشتر در معرض خطر ريزگردها قرار دارند. سامانه پايش کيفي هواي کشور شاخص آلايندگي در برخي از شهرها را بسيار ناسالم و خطرناک، يعني رنگ بنفش و قهوه‌اي معرفي کرده است. در روز چهارم خردادماه 1401 شاخص آلايندگي در بيشتر شهرهاي استان خوزستان، بوشهر، کرمانشاه، دورود و سردشت حدود 500 AQI)) بود که اين شاخص، اخطاري جدي براي سلامت همه افراد و بيانگر شرايط اضطراري است. خيمه سنگين ريزگردها در کشور علاوه بر تهديد سلامتي مردم که موضوع خيلي مهمي است و هزينه‌هاي جاني و مالي زيادي را در پي خواهد داشت، تعطيلي مدارس، دانشگاهها و ادارات نيز مشکلات را دوچندان کرده و اگر اين روند ادامه پيدا کند، کشور در ماه‌ها و سال‌هاي آينده با يک چالش مهم ديگر روبه‌رو خواهد شد که اگر درست مديريت نشود به يک بحران جدي تبديل مي‌شود. کارشناسان محيط‌زيست کاهش بارندگي‌ها، خشکسالي، تغييرات جوي و به‌طور ويژه سدسازي‌ها را در منطقه، عامل اصلي اين ريزگردها مي‌دانند که کانون‌هاي اصلي آنها در کشورهاي همسايه است. هواشناسي منشأ بيشتر توده‌هاي متعدد گردوغبار با ماندگاري بالا را کشورهاي عراق و سوريه اعلام کرده است. براي حل مشکل آلودگي هوا در اثر ريزگردها ستاد ملي مقابله با ريزگردها تشکيل شده و چند ماه است که فعاليت خود را شروع کرده است. همانند ستاد ملي کرونا اين ستاد نيز بايد با جديت و همکاري دولت و مجلس و تمامي سازمان‌هاي دولتي و بين‌المللي وابسته، فعاليت خود را در اسرع‌وقت شروع کند و با همکاري کشورهاي همسايه کميته بين‌المللي مقابله با ريزگردها را تشکيل و راهکارهاي موقت و دائمي براي مقابله با گردوخاک و ريزگردها را عملياتي کنند. طهماسبي بيرگاني دبير ستاد ملي گردوغبار با اشاره به برنامه‌هاي ميان‌مدت مقابله با گردوغبار، اعلام مي‌دارد: نشست وزيران 12 کشوري که از منظر گسيل گردوغبار بر کشور ما تأثير دارند، در تيرماه امسال در تهران برگزار خواهد شد که بنا داريم برنامه عمل منطقه‌اي براي حوزه خليج‌فارس، به‌ويژه براي کشورهايي که بيش‌ترين گسيل گردوغبار را دارند، اجرا کنيم. وي اظهار کرد: اميدواريم با تصويب اقدامات پيشنهادي کشور، بتوانيم در طولاني‌مدت با همکاري مجامع بين‌المللي، طرح مقابله با گردوغبار را با چشم‌انداز روشن‌تري پيگيري کنيم. طبق برآوردهاي ستاد ملي گردوغبار، در کشور همسايه غربي حدود 24 ميليون هکتار مناطق غبار خيز وجود دارد که لازم است اين کشور به‌صورت جدي‌تري مديريت گردوغبار را در اولويت قرار دهد. کارشناسان محيط‌زيست اعلام مي‌کنند که پنج کانون از هشت کانون بسيار بزرگ اطراف ايران با وسعت حدود 270 ميليون هکتار، در کشورهاي حاشيه خليج‌فارس واقع شده‌اند که باتوجه‌به روابط خوب و ديپلماتيک با برخي از اين کشورها به‌ويژه عراق و سوريه مي‌توان گام‌هاي مؤثري در اين زمينه برداشت. مذاکرات ديپلماتيک با سازمان ملل و کنوانسيون‌هاي زيست‌محيطي به‌ويژه کنوانسيون مقابله با بيابان‌زايي و کنوانسيون تنوع زيستي و محيط‌زيست سازمان ملل (UNEP) و کميسيون اقتصادي و اجتماعي سازمان ملل متحد براي آسيا و اقيانوسيه SCAP)) مي‌تواند کمک بزرگي در مقابله با ريزگردها در منطقه ايفا کند. شايسته است که دولت و مجلس به‌صورت جدي و در اولين فرصت علاوه بر پيگيري مصوبات ستاد ملي مقابله با ريزگردها و کمک براي حل اين معضل، کميته‌اي بين‌المللي در اين زمينه تشکيل و با همکاري‌هاي سازمان‌ها و نهادهاي بين‌المللي، آلايندگي ريزگردها را بررسي و راهکارها و اقدامات عملياتي را انجام دهند.
ارسال نظر